Niedobory witaminy D to jedne z najczęściej występujących niedoborów w Polsce. Ich konsekwencje obejmują wiele układów, w tym krwionośny, kostno-stawowy, endokrynny i inne. Korygowanie niedoborów witaminy D ma niezwykle istotne znacznie w leczeniu wielu chorób i powinno być przedmiotem zainteresowania specjalistów.
Wyniki dotychczasowych badań oceniających stężenie witaminy D w różnych grupach wiekowych wskazują, że niedobór witaminy D ma już wymiar epidemii XXI wieku. W produktach żywnościowych witamina D występuje w niewielkiej ilości. Przede wszystkim obecna jest w produktach pochodzenia zwierzęcego, na przykład wątrobie i jajach, rzadko jednak jej podaż zaspokaja dobowe zapotrzebowanie stąd tak ważna jest suplementacja, szczególnie w przypadku diety pozbawionej produktów odzwierzęcych.
Niestety niedobór tej substancji jest niemożliwy do zaobserwowania, można go wykryć jedynie poprzez badanie krwi. Szacuje się jednak, że co najmniej 70% Polaków ma zbyt niski poziom witaminy D. Warto wprowadzić suplementację, biorąc pod uwagę długofalowe korzyści i brak skutków ubocznych. Wszyscy potrzebujemy witaminy D. Bezwzględnie powinny ją zażywać kobiety planujące ciążę, osoby starsze, ale także dzieci. W przypadku tych ostatnich zalecana jest konsultacja z lekarzem i indywidualny dobór dawki.
Witamina D, a kości
Witamina D znana jest głównie z oddziaływania na metabolizm kości. Wspomaga układ kostny i mięśniowy powodując utrzymanie prawidłowego stężenie wapnia. Niedobór prowadzi u dzieci do krzywicy, a u osób starszych do osteomalacji, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem złamań kości. Optymalne stężenie witaminy D zapewnia prawidłowe funkcjonowanie naszego szkieletu jako konstrukcji nośnej dla całego organizmu.
Witamina D, a skóra
W najnowszej dermatologicznej literaturze fachowej pojawia się coraz więcej doniesień o roli, jaką może odgrywać witamina D3 w rozwoju wielu przewlekłych dermatoz. Związane jest to z odkryciem jej receptorów na wielu komórkach układu immunologicznego, takich jak komórki dendrytyczne, limfocyty B, limfocyty T i komórki NK (natural killer cells).
Wiatmina D, a układ endokrynny
Od odkrycia witaminy D jej działanie wiązane było z tkanką kostną i metabolizmem wapnia. Witamina D bierze także udział w wielu innych procesach biologicznych, także znajdując swoje miejsce w patogenezie chorób układu endokrynnego. Jest ona najważniejszym czynnikiem stymulującym aktywny jelitowy transport wapnia oraz fosforanów i magnezu, powodować może zwiększenie wchłanialności wapnia do 40–50% i fosforanów do 80% . Wśród osób dorosłych niedobór witaminy D stanowi jeden z głównych czynników prowadzących do wzrostu ryzyka złamań na skutek obniżenia wytrzymałości mechanicznej szkieletu i zwiększenia liczby upadków. Wtórna osteoporoza, do której mogą doprowadzić choroby układu endokrynnego (akromegalia, nadczynność tarczycy, zespół Cushinga, zaburzenia przytarczyc czy niedobory hormonów płciowych) może współistnieć z niedoborami witaminy D. Istotne jest także pozakostne działanie witaminy D. Wyniki dotychczasowych badań wskazują na udział witaminy D w patogenezie cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego i otyłości. Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i zespołu metabolicznego zwiększa się przy niedoborze witaminy D poprzez zwiększenie insulinooporności i obniżoną syntezę insuliny w komórkach wysp trzustkowych. Sugeruje się, że leczenie witaminą D może wpłynąć na obniżenie ryzyka rozwoju cukrzycy, powoduje także znamienny wzrost insulinowrażliwości
Witamina D, a ciąża
Problem deficytu witaminy D, jak wskazują dane kliniczne z Polski, może dotyczyć ponad 50% kobiet w początkowym okresie ciąży, szczególnie w miesiącach o niskim nasłonecznieniu. Niestety stosowne przez ciężarne popularne preparaty wielowitaminowe zawierające najczęściej niską dawkę witaminy D nie uzupełniają w pełni jej niedoboru. Dodatkowo substancje czynne i wypełniające zawarte w preparatach wielowitaminowych mogą pogarszać wchłanianie witaminy D. W przypadku monoterapii problem ten nie zachodzi. Witamina D pełni niezmiernie istotną rolę w początkowym okresie ciąży, gdyż reguluje transkrypcję genów odpowiedzialnych za procesy implantacji, inwazję trofoblastu oraz angiogenezę. Poprzez swoje działanie immunomodulacyjne wpływa również na korzystny stosunek cytokin Th2 do Th1, zmniejszając ryzyko poronienia.[1]
[1]Karczmarewicz , Kryśkiewicz , Płudowski, „Zasady suplementacji i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej działania plejotropowego”, Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 3, 2012
